Bewustzijn

Veel mensen denken nog steeds dat er maar twee stadia zijn; coma en bij bewustzijn. Je ontwaakt uit een coma, je doet je ogen open en je bent weer helemaal bij bewustzijn. Maar zo werkt het niet. Er zitten nog heel veel stappen tussen. De volgende stap is dat je een minimaal bewustzijn hebt: je opent je ogen, maar dat betekent niet dat je alles weer kan. Als je je ogen open hebt is de volgende stap communicatie. En dan bedoel ik non-verbale communicatie. Een voorwerp of lampje volgen met je ogen, ja of nee knikken, met je vinger een knop indrukken die ja of nee zegt, of wanneer je je niet makkelijk kan bewegen, communiceren door met je ogen te knipperen. Je hangt hier een betekenis aan vast; één keer knipperen is ja, twee keer is nee.

Stapje voor stapje gaat het vooruit, soms kunnen mensen uiteindelijk weer praten. Dit is je heel moeilijk voor te stellen, geloof me, daar heb ik ook moeite mee. Zeker om te beseffen dat ik me ook in dat stadium heb bevonden. Drie weken verkeerde ik in een toestand van laag bewustzijn en heb ik geen woord gezegd. Blijkbaar is daarna een zuster mijn kamer in het VUmc binnengekomen en vroeg aan me hoe het was (deden ze altijd). Ik gaf nooit antwoord op die vraag, want ik kon niet praten, maar opeens gaf ik wel antwoord. We hebben een heel gesprek gevoerd en daarna heeft ze meteen mijn ouders gebeld om ze dit goede nieuws te vertellen.

 

Ik kon wel praten, maar had een minimale woordenschat en nog niet goed door wat er om me heen gebeurde. Mijn ouders noemde dit stadium ‘niet wakker’ zijn, hier heb ik ook al eerder wat over geschreven. Je bent dan bij bewustzijn, maar bent wel verward. Mijn stemvolume was in het begin heel zacht, ik praatte heel hoog en had geen intonatie. Bij logopedie heb ik geoefend om mijn oude stem weer (zo goed als) terug te krijgen. Ik heb ongelooflijk veel geluk gehad in mijn herstel, daar ben ik me heel bewust van. Toen ik weer kon praten zette ik megastappen en is alles heel snel heel goed gegaan. Ik kon vrij snel weer lopen en beter praten, heel moeilijk om me voor te stellen dat ik dat eerst beide niet kon.

 

Maar de meeste mensen doen er veel langer over. Wanneer je dus uit coma komt, kun je vaak alleen je ogen openen, that’s it. De eerste vorm van communicatie is dan knipperen en dit wordt, als dit mogelijk is, uitgebreid naar ingewikkeldere vormen van communicatie. En dan bedoel ik niet praten, maar ingewikkeldere non-verbale communicatie. Knikken, op knoppen drukken, blaadjes waar ja of nee op staat omhooghouden. Je wordt door verpleegkundigen, familie en vrienden gestimuleerd en stapje voor stapje kom je in een hoger bewustzijn stadium.

 

Omdat dit nog steeds heel abstract is, heb ik een aanrader. In de documentaireserie ‘Five Days Inside’, seizoen 5, aflevering 1 wordt dit visueel gemaakt. De presentator loopt mee in het Leijpark in Tilburg op de Vroege Intensieve Neurorevalidatie afdeling. Hier proberen ze ook uit te leggen dat er na coma verschillende stadia van bewustzijn zijn. In het Leijpark hebben ze dit in acht stadia verdeeld, dit geeft goed aan dat er nog zo veel meer zit tussen niet bewustzijn en ‘normaal’ functioneren. Ik heb enorm te doen met deze mensen en de omgeving van hen. Ik hoop dat ze de hoop niet verliezen en dat ze elke stap vieren, hoe klein deze ook is.  

 

De Five Days Inside aflevering is te zien op Videoland of via deze link: https://bit.ly/3AKr91i